Akkoorden

Een akkoord is een samenklank van drie of meer tonen. Akkoorden worden gebruikt om een melodie te begeleiden of om meerstemmig te kunnen zingen of spelen.

Akkoorden worden gespeeld op een instrument dat meerdere noten tegelijkertijd kan laten klinken, bijvoorbeeld een piano of een gitaar. Ook kan een akkoord klinken door meerdere mensen elk een andere akkoordtoon te laten spelen of zingen.

De piano en de gitaar zijn typische akkoordinstrumenten, omdat daar gemakkelijk meerdere tonen tegelijk op gespeeld kunnen worden.

Akkoorden noteren

Een akkoord kan worden genoteerd in notenschrift of door middel van een akkoordsymbool. Het akkoordsymbool voor het C-akkoord is de letter C.

Mineur en Majeur akkoorden

Er zijn verschillende soorten akkoorden, waaronder majeur- en mineurakkoorden. Staat er een kleine 'm' achter het akkoordsymbool (bijvoorbeeld: Cm)? Dan is het een mineurakkoord. Staat er een hoofdletter, zonder een kleine 'm'? Dan is het een majeurakkoord. Een majeurakkoord klinkt over het algemeen vrolijker dan een mineurakkoord.
Mineurakkoorden kunnen ook genoteerd worden als een kleine letter (bijvoorbeeld: c). Dit wordt alleen bijna niet gedaan, omdat de symbolen C en c erg op elkaar lijken.

Akkoordenschema

Akkoorden kunnen eenvoudig worden genoteerd in een akkoordenschema. Een akkoordenschema bestaat uit een opeenvolging van akkoorden (of akkoordsymbolen), die gebruikt worden voor het noteren van een akkoordbegeleiding.

In het voorbeeld hieronder zie je de akkoordsymbolen: C- G- Am- F. 

Gebroken akkoorden

De tonen van een akkoord kunnen tegelijkertijd of na elkaar klinken. Wanneer de tonen na elkaar worden gespeeld (in plaats van tegelijk), dan heet dit een gebroken akkoord. Wanneer dit akkoord uit drie tonen bestaat, heet een gebroken akkoord ook wel een gebroken drieklank.

Gebroken akkoorden                                                                              Akkoorden die tegelijk klinken (blokakkoorden)

Grondligging en omkeringen

Een akkoord kan in de grondligging gespeeld worden. De grondtoon is dan de laagste noot van het akkoord. Een akkoord kan ook in een omkering gespeeld worden. Er ligt dan steeds een andere noot uit het akkoord onderin. In welke omkering een akkoord ook wordt gespeeld, het blijft hetzelfde akkoord. 

De grondligging van een C akkoord is: C-E-G

De eerste omkering  (ofwel sextligging) is: E-G-C

De tweede omkering (ofwel kwart-sext-ligging) is: G-C-E

Slash-akkoorden

Een slash-akkoord is een akkoord waarbij de laagste (bas)noot een andere noot is dan de grondtoon. Dit wordt aangegeven met een slash-teken (/). De noot achter het slash-teken is de basnoot. Vaak is dit de terts of de kwint van het akkoord.

Verminderde en Overmatige akkoorden

Een verminderd akkoord heeft (net als een mineur akkoord) een kleine terts-interval tussen de eerste 2 akkoord-noten.

De engelstalige benaming voor verminderd is ‘diminished’. Ook in het Nederlands wordt vaak de engelstalige term ‘diminished’ gebruikt in plaats van ‘verminderd’ en vaak wordt het afgekort tot ‘dim akkoord’.

Een majeur akkoord = grote terts + kleine terts (of grote terts + reine kwint vanaf grondtoon)

Een mineur akkoord = kleine terts + grote terts (of kleine terts + reine kwint vanaf grondtoon)

Een verminderd akkoord = kleine terts + kleine terts (of kleine terts + verminderde kwint vanaf grondtoon)

Een overmatig akkoord = grote terts + grote terts (of grote terts + overmatigde kwint vanaf grondtoon)

Sus akkoorden

Een akkoord(symbool) heeft vaak één of meerdere toevoegingen. Bijvoorbeeld: Am of Fsus4. Toevoegingen vertellen welke (extra) noten er in het akkoord zitten.

Als er geen toevoegingen achter het akkoordsymbool staan (C), dan is het een majeurakkoord. Wanneer er een kleine 'm' achter het akkoordsymbool staat (Cm), dan is het een mineurakkoord. Andere notaties voor het mineurakkoord zijn o.a. 'c' (kleine letter), 'c mineur' en 'c-'. 

Sus staat voor ‘suspended’. Dit betekent 'uitgesteld' of 'voorhouding'. Dit akkoord lost graag op. Dus bijvoorbeeld C(sus4) lost op naar C en Cm(sus2) lost op naar Cm.

Let op: sus2-, sus4-, slash- akkoorden behoren niet tot de examenstof.

Harmonische (akkoord)functies

Op elke toon van de toonladder is een akkoord te bouwen met andere tonen uit de toonladder. Net als de tonen hebben ook deze akkoorden een functie binnen de toonsoort en zorgen voor een bepaalde spanning in de muziek. Deze akkoorden worden vaak trappen genoemd en aangegeven met romeinse cijfers. Zie afbeelding hier rechtsboven.

Let op: zowel de noot als het akkoord op die noot (de trap) hebben dezelfde naam: tonica, subdominant en dominant.

Vierklanken

Vierklanken zijn akkoorden die bestaan uit vier noten. Bijvoorbeeld:

Let op: Cmaj7- en Cm7-akkoorden behoren niet tot de examenstof.