Meerstemmigheid en Stemvoering


Middeleeuwen (476 - 1400)

Het organum is één van de eerste vormen van meerstemmigheid in de middeleeuwen. Bij het parallel organum bewegen de stemmen parallel ten opzichte van elkaar. Bij het melismatisch organum zingt de oorspronkelijke melodie lange notenwaarden, en zingt de tweede stem daar melismen boven. Deze melismatische melodie heeft meerdere noten per lettergreep. De stemmen kunnen ook in tegenbeweging voorkomen (bijvoorbeeld in het vrij organum).

 

In de middeleeuwen zijn de samenklanken vooral gebaseerd op kwarten, kwinten en octaven. Deze intervallen bewegen zich parallel of in tegengestelde richting ten opzichte van elkaar.

Parallel organum

Melismatisch organum

Bij een parallelle beweging bewegen twee stemmen zich parallel ten opzichte van elkaar.

Bij een tegenbeweging bewegen twee stemmen in tegenovergestelde beweging ten opzichte van elkaar. 

Renaissance (1400 - 1600)

Homofonie is een compositietechniek waarbij de hoofdmelodie wordt begeleid door één of meerdere stemmen. Eén stem is dus belangrijker dan de andere stemmen. 

 

 

Polyfonie is een compositietechniek waarbij elke stem een eigen melodie en ritme heeft. De verschillende stemmen zijn gelijkwaardig.

 

 

 

Imitatie is een polyfone compositietechniek. Een motief of thema wordt door tenminste één andere stem nagedaan, eventueel met variaties in toonhoogte of ritme.

 

 

Bij doorimitatie wordt een motief of thema door alle stemmen geïmiteerd, eventueel met variaties in toonhoogte en ritme. 

 

 

Een canon is een vorm van polyfonie, waarbij een thema letterlijk en in het geheel wordt geïmiteerd door één of meerdere stemmen. Het ritme en de toonhoogte blijven gelijk.

 

 

Een cantus firmus is een bestaande religieze of wereldlijke melodie die als basis voor een polyfone compositie wordt gebruikt. Vaak wordt de melodie in langere notenwaarden genoteerd (ritmische vergroting).

 

 

De techniek van de stemparen is een compositietechniek waarbij twee stemmen, twee andere stemmen imiteren. De imitatie vindt dus in paren plaats.

Vanaf 0.58

Vanaf 0.48